Endometriozis Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Endometriozis (bazı kaynaklarda endometriyozis olarak da yazılır) kadınlarda sık görülen ancak çoğu zaman fark edilmeyen, zor teşhis edilebilen ve regl göz ardı edilebilen bir sağlık sorunu. Bu yazıda, "Endometriozis nedir?" sorusuna yanıt ararken, belirtileri, tedavi yöntemlerini ve yaşam kalitesine etkilerini ele alacağız.
Endometriozis nedir?
Endometriozis, ya da halkın çoğunluğunun yazdığı şekli ile endometriyozis, normalda rahmin iç yüzeyini döşeyen ve her ay menstruasyona neden olan rahim içi doku tabakasının rahmin dışında bir yerde büyümesi sebebiyle çok ağrılı, bol kanamalı adet dönemlerine ve kısırlığa sebep olabilen hastalıktır.
Bu dokular genellikle yumurtalıklarda, fallop tüplerinde ve pelvik bölgede bulunur. Ancak nadiren vücudun farklı bölgelerinde de bu dokulara rastlanabilir.
Endometriozis belirtileri nelerdir?
Endometriozis belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Ancak en yaygın belirtiler şunlardır:
-
Adet Dönemi Ağrıları (Dismenore): Regl dönemininde şiddetli ve ağrılı sancılar
-
Kronik Pelvik Ağrı: Adet dışındaki dönemlerde de pelvik bölgede sürekli ağrı, sancı
-
Ağrılı Cinsel İlişki: Cinsel ilişki sırasında ya da sonrasında ağrı, acı
-
Kısırlık: Endometriozis kişinin doğurganlığını etkileyebilecek bir durum
-
Bağırsak ve Mesane Sorunları: Kabızlık, ishal ya da idrar sırasında ağrı
Endometriozis neden olur?
Endometriozisin kesin nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Ancak bu konuda araştırmalar devam ediyor ve çeşitli teoriler değerlendiriliyor. En yaygın kabul gören teori, retrograd adet akışı olarak biliniyor. Bu teoriye göre adet kanaması sırasında rahim iç dokusunun küçük parçaları fallop tüpleri aracılığıyla geriye doğru karın boşluğuna taşınır ve bu doku hücreleri buraya yerleşerek büyür.
Diğer olası nedenler arasında genetik, bağışıklık sistemi sorunları ve çevresel faktörler değerlendiriliyor; ancak bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Endometriozis nasıl teşhis edilir?
Teşhis koymak her zaman kolay değildir, çünkü belirtiler diğer hastalıklarla karışabilir. Ancak doktorlar pelvik muayene, ultrason ve laparoskopi gibi yöntemlerle endometriozisi teşhis edebilirler. İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre kadınlarda endometriozis teşhisi koymak 9 yıla kadar sürebiliyor ve bu da kadınların sağlığını tehlikeye atıyor.
Endometriozis Tedavi Yöntemleri
Endometriozis tedavisi kişinin yaşına, şiddetine ve çocuk sahibi olma planlarına göre değişiklik gösterir. İşte başlıca tedavi yöntemleri:
-
Ağrı Kesici İlaç Tedavisi: Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler), reçeteli ve reçetesiz ağrı kesiciler adet dönemindeki ağrıları hafifletmek için kullanılabilir.
-
Hormon Tedavisi: Östrojen ve progesteron seviyelerini düzenlemek için hormonal ilaçlar kullanılabilir. Bu sayede endometriyal dokunun büyümesi ve yeni doku oluşumu önlenebilir.
-
Cerrahi Müdahale: Şiddetli vakalarda doktorlar cerrahi operasyon ile olmaması gereken yerde bulunan endometriyal dokuyu çıkarabilirler.
Endometriozis ile Yaşam Kalitesi
Endometriozis, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Kronik ağrı, yorgunluk ve duygusal stres, sosyal yaşamı ve iş hayatını olumsuz etkileyebilir. Ancak doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile belirtiler kontrol altına alınabilir.
“Endometriozis mi, Endometriyozis mi?”
Bu hastalığın doğru tıbbi yazımı “endometriozis”tir. Ancak halk arasında bazen “endometriyozis” olarak da telaffuz edilir. Her iki terim de aynı hastalığı ifade eder.
Konuya dair güncel ilham: "Conversations With Friends"
Modern edebiyatın sevilen yazarı Sally Rooney’nin "Conversations With Friends" kitabında endometriozis konusu samimi ve cesur bir bakış açısıyla ele alınıyor. Hikayenin ana karakterlerinden Frances duygusal ilişki gelgitlerinin yanında endometriozisle mücadele ediliyor.
Biz neden sevdik?
-
Gerçekçi Anlatım: Kadın ağrısı ve regl dönemindeki zorluklar, sadece "doğal" ya da "normal" olarak değil, yaşanan derin fiziksel ve duygusal acılar olarak yansıtılıyor.
-
Tabulara Meydan Okuma: Kitap toplumun kadın bedenine yüklediği normları ve ağrının hafife alınmasını sorguluyor. Bu tür deneyimlerin daha çok konuşulması gerektiğine vurgu yapıyor.
-
Bireysel ve Kolektif Deneyim: Karakterlerin yaşadığı kişisel acılar, aynı zamanda kadınların genel yaşantısına dair evrensel bir mesaj taşıyor ve bu yönüyle, kadın sağlığı konusundaki farkındalığı artırmayı hedefliyor.
Kitaptaki bu yaklaşım kadın sağlığı ve endometriozis gibi konularda duyarsız kalınan noktaların altını çizerek göz ardı edilen hastalıkların ve küçümsenen ağrıların toplumsal boyutuna dikkat çekiyor.
Kaynakça
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/endometriosis
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10857-endometriosis
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/endometriosis/symptoms-causes/syc-20354656
